บทที่ ๓

บทที่ ๓ ศิลาจารึก หลักที่ ๑

ผู้แต่ง       

พ่อขุนรามคำแหงมหาราช

ประวัติผู้แต่ง     ทรงเป็นพระราชโอรสของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์และนางเสือง

เนื้อหาสาระ

                       ตอนที่ ๑ เป็นเรื่องราวของพ่อขุนรามคำแหงทรงเล่าประวัติของพระองค์ตั้งแต่ประสูติจนได้เสวยราชย์ ใช้คำแทนชื่อ ว่า "กู"  เป็นพื้นจึงเป็นทำนองอัตชีวประวัติ

                       ตอนที่ ๒ เนื้อเรื่องเป็นการเล่าเหตุการณ์ต่างๆ และขนบธรรมเนียมของกรุงสุโขทัย การสร้างพระแทนมนังคศิลาการ สร้างวัดมหาธาตุเมืองศรีสัชนาลัยและการประดิษฐ์อักษรไทย

                       ตอนที่ ๓ เนื้อเรื่องเป็นการกล่าวสรรเสริญและยอพระเกียรติพ่อขุนรามคำแหง  และกล่าวถึงอาณาเขตของ กรุงสุโขทัยที่แผ่กว้างออกไป

ลักษณะคำประพันธ์       เป็นร้อยแก้วเชิงบรรยายโวหาร

จุดประสงค์ในการแต่ง    เพื่อเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์

ข้อคิดที่ได้

               ๑. ลูกที่ดีต้องมีความกตัญญูต่อบุพการีด้วยการปฏิบัติดูแลบำรุงเลี้ยงดู

               ๒. พี่น้องควรมีความรักและปรองดองกันไว้ โดยเฉพาะน้องต้องให้ความเคารพพี่

               ๓. ผู้ที่จะเป็นผู้นำที่ยิ่งใหญ่ต้องมีความกล้าหาญ กล้าตัดสินใจ

               ๔. การป้องกันบ้านเมือง เป็นหน้าที่ของผู้ปกครองหรือผู้นำหากผู้นำเข้มแข็งและกล้าหาญ บ้านเมืองก็อยู่รอดปลอดภัย และไพร่ฟ้าก็มีความผาสุก

 เนื้อเรื่อง

                   คำอ่านศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๑-๑๘ เฉพาะที่เล่าประวัติของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช

     โดยแบ่งวรรคตอนใหม่ตามทรรศนะของนักวิชาการ

พ่อกูชื่อศรีอินทราทิตย์ แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง

ตูพี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสามผู้ญีงโสง พี่เผือผู้อ้ายตายจากเผือเตียมแต่ยังเล็ก

เมื่อกูขึ้นใหญ่ได้สิบเก้าเข้า ขุนสามชนเจ้าเมืองฉอดมาท่อเมืองตาก

พ่อกูไปรบขุนสามชนหัวซ้าย ขุนสามชนขับมาหัวขวา ขุนสามชนเกลื่อนเข้า

ไพร่ฝ้าหน้าใสพ่อกูหนีญญ่ายพายจแจ้น กูบ่หนี

กูขี่ช้างเบกพล กูขับเข้าก่อนพ่อกู กูต่อช้างด้วยขุนสามชน

ตนกูพู่งช้างขุนสามชนตัวชื่อมาสเมืองแพ้ ขุนสามชนพ่ายหนี

พ่อกูจึ่งขึ้นชื่อกูชื่อพระรามคำแหง เพื่อกูพู่งช้างขุนสามชน

เมื่อชั่วพ่อกู กูบำเรอแก่พ่อกู กูบำเรอแก่แม่กู

กูได้ตัวเนื้อตัวปลา กูเอามาแก่พ่อกู

กูได้หมากส้มหมากหวานอันใดกินอร่อยกินดี กูเอามาแก่พ่อกู

กูไปตีหนังวังช้างได้ กูเอามาแก่พ่อกู

กูไปท่บ้านท่อเมือง ได้ช้างได้งวง ได้ปั่วได้นาง ได้เงือนได้ทอง กูเอามาเวนแก่พ่อกู

พ่อกูตาย ยังพี่กู กูพร่ำบำเรอแก่พี่กูดั่งบำเรอแก่พ่อกู

พี่กูตายจึ่งได้เมืองแก่กูทังกลม...